VPN
اگر کاربر اینترنت باشید؛ حتما با نرم‌افزارهای فیلترشکن و VPN کار کردید یا درباره آن‌ها چیزهایی می‌دانید. به این باید برنامه‌های «پروکسی» را اضافه کنید که زیاد شنیده شده و باز هر کاربر اینترنتی احتمالا از آن استفاده کرده است.
یک تصور عمومی درباره این برنامه‌ها و عبارت‌ها وجود دارد و آنکه سایت‌ها یا شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده را باز می‌کنند. اما باید بدانیم بین «فیلترشکن» و «وی‌پی‌ان» و «پروکسی» تفاوت‌ها و شباهت‌های بسیار مهمی وجود دارد.
بسیاری از ما بدون اینکه تفاوت واقعی و مهم هریک از این برنامه‌ها یا به زبان بهتر، فناوری‌ها را بدانیم؛ سراغ استفاده از آن‌ها می‌رویم. عجله داریم یک وب‌سایت یا پیام‌رسان را باز کنیم و بدون مطالعه و داشتن آگاهی کافی، عبارت «فیلترشکن» و «VPN» و «پروکسی» را در اینترنت گوشی تلفن همراه یا دسکتاپ سرچ کرده و با دیدن اولین برنامه، آن را نصب می‌کنیم و بیشتر اوقات هم فراموش می‌کنیم چنین اپلیکیشنی را روی دستگاه خود نصب کردیم.
دانستن شباهت‌ها و تفاوت‌های این فناوری‌ها و نرم‌افزارها به ما کمک می‌کند که هریک را در جای مناسب خود و برای هدف مناسبی استفاده کنیم. گاهی اوقات برای باز کردن یک وب‌سایت ساده نیازی نیست پیچیده‌ترین و سنگین‌ترین VPN را نصب کنیم و گاهی برای ارسال اطلاعات محرمانه کاری خود سراغ یک فیلترشکن و پروکسی رایگان و غیر قابل اعتماد می‌رویم.
بسیاری از کاربران این سوال را مطرح می‌کنند که آیا استفاده از فیلترشکن‌های رایگان خطرناک است یا خیر؟ یا اینکه می‌پرسند کدام VPN بهتر است یا «پروکسی» بهتر است یا «وی‌پی‌ان»؟
ما در این مطلب می‌خواهیم درباره تفاوت‌های «فیلترشکن» با «VPN» و تفاوت‌های «پروکسی» با «VPN» صحبت کنیم و به همه پرسش‌های بالا پاسخ دهیم
فیلترشکن چیست؟
«فیلترشکن» بیشتر از اینکه یک فناوری و ابزار باشد؛ یک عبارت و مفهوم عمومی و به معنای هر چیزی است که می‌تواند محدودیت‌ها و فیلترهای اعمال شده در یک شبکه یا اینترنت را دور زده و خنثی کند.
وقتی یک سایت، آدرس اینترنتی، پیام‌رسان، شبکه اجتماعی و هر محتوایی در اینترنت به هر دلیلی فیلتر شده و در دسترس نیست؛ هر چیزی که بتواند کمک کند شما از فیلتر عبور کنید؛ در اصطلاح عام یک فیلترشکن گفته می‌شود.
فیلترشکن‌ها می‌توانند فناوری، ابزار و متدهای متفاوتی داشته باشند؛ امن یا غیر امن باشند؛ یک نرم‌افزار یا آدرس اینترنتی یا افزونه یا یک گیت‌وی و DNS Server باشند و حتی تنظیمات ساده‌ای که شما در مرورگر وب خود وارد می‌کنید تا یک وب‌سایت یا آدرس اینترنتی را باز کنید.
فیلترشکن‌ها می‌توانند آدرس IP دستگاه شما (مثلا کامپیوتر یا گوشی تلفن همراه) را مخفی کنند و در برخی موارد اصلا این کار را انجام نمی‌دهند. همین‌طور، برخی فیلترشکن‌ها قادر به رمزنگاری اطلاعات شما هستند تا از دسترس هکرها و سارقان اینترنتی در امان بمانند ولی باز باید بدانیم هر فیلترشکنی این کار را نمی‌کند و لزوما استفاده از فیلترشکن، از داده‌های ما محافظت نخواهد کرد.
VPN چیست؟ تونل امنی برای ارسال اطلاعات روی اینترنت
کلمه VPN مخفف Virtual Private Network است که به فارسی «شبکه خصوصی مجازی» گفته می‌شود. شاید این روزها VPN سر زبان همه کاربران اینترنت افتاده و حتی یک دانش‌آموز هم آن را به کار ببرد ولی وی‌پی‌ان اصلا یک برنامه یا ابزار ساده دور زدن فیلترها نیست و یکی از مفاهیم اساسی و پایه‌ای در شبکه‌های کامپیوتری و امنیت شبکه محسوب می‌شود.
به طور ساده، برای اتصال به یک کامپیوتر یا شبکه از راه دور در نقطه دیگری از شهر، کشور یا حتی قاره و جهان و ارسال اطلاعات به صورت کاملا امن و رمزنگاری شده، از VPN استفاده می‌شود.
مثالی بزنیم تا بیشتر با مفهوم وی‌پی‌ان آشنا شوید: تصور کنید شما کارمند یک شرکت هستید و برای ماموریتی به کشور دیگری اعزام می‌شوید. در حین کار، نیاز دارید یک سری اطلاعات مهم شامل فیلم و عکس و متن یا ایمیل را برای مدیران خود بفرستید ولی اگر همین‌طور به طور ساده در اینترنت این محتواها را ارسال کنید؛ امکان دارد هکرها یا خرابکاران، این اطلاعات را شنود و سرقت کنند و اقدام به دستکاری آن‌ها داشته باشند.
بنابراین، با نصب و استفاده از یک VPN می‌تواند همه این اطلاعات را به صورت رمزنگاری شده از کامپیوتر و دستگاه خود به سوی کامپیوتر دفتر کار اصلی‌اش بفرستد؛ بدون اینکه با خطر یا تهدیدی مواجه شود.
یک پروتکل یا نرم‌افزار VPN، ابتدا اطلاعات را روی کامپیوتر شما رمزنگاری کرده و از طریق یک تونل امن به سوی سرور وی‌پی‌ان می‌فرستد. سرور وی‌پی‌ان، اطلاعات شما را رمزگشایی کرده و برای کامپیوتر مقصد می‌فرستد. در این پروسه، هم آدرس IP کامپیوتر شما مخفی می‌ماند و هم اینکه اطلاعات شما کاملا امن و رمزنگاری شده برای مقصد ارسال می‌شوند.
اگر کامپیوتر راه دور هم بخواهد برای شما اطلاعاتی در وب و اینترنت بفرستد؛ باز هم اطلاعات در کامپیوتر راه دور ابتدا رمزنگاری شده، برای سرور وی‌پی‌ان فرستاده می‌شوند. سرور وی‌پی‌ان اطلاعات را دریافت و رمزگشایی کرده و برای شما می‌فرستند.
معمولا یک VPN می‌تواند با انواع پروتکل‌های روی اینترنت و وب، از جمله HTTPS و SSL/TLS و L2TP/IPSec کار می‌کنند و شما می‌توانید یک VPN به صورت نرم‌افزار یا تنظیمات در سیستم‌عامل استفاده کنید.
نکته بسیار مهم این است که VPN ابزاری فقط برای مخفی ماندن در اینترنت برای کاربران خانگی نیست و کسب‌وکارها و سازمان‌های بزرگ از این فناوری برای ارتباط با شعب یا دفاتر خود در شهرهای مختلف یا کشورهای دیگر استفاده می‌کنند. VPN یکی از بهترین ابزارهای برای مقابله با حملات سایبری در این روزهای اینترنت است.
کسب‌وکارها می‌توانند یک سرویس شبکه خصوصی مجازی خریداری کرده و تونل امنی بین خود و نقطه دیگری از جهان روی اینترنت بسازند و بعد اطلاعات مهم خود را تبادل کنند.
در ادامه، اجازه بدهید تعریف از پروکسی هم داشته باشیم و بعد سراغ تفاوت فیلترشکن با VPN و همین‌طور تفاوت VPN با پروکسی برویم تا مزایا و معایب هریک بهتر مشخص شود.
پروکسی چیست؟ دروازه‌ای برای مخفی ماندن روی اینترنت
بسیاری از مردم، فیلترشکن و وی‌پی‌ان را با پروکسی (Proxy) یکسان می‌دانند ولی این‌طور نیست و بین آن‌ها تفاوت‌هایی هست. به‌ویژه، فناوری پشت سر وی‌پی‌ان به طور کلی با پروکسی تفاوت دارد.
در پروکسی نیز اطلاعات یک کامپیوتر برای سروری که پروکسی سرور گفته می‌شود؛ ارسال شده و بعد پس از تغییر آدرس IP و سایر مشخصات، برای آدرس مقصد ارسال می‌شوند. در واقع، پروکسی یک دروازه عبور اطلاعات از اینترنت به صورت مخفی و تا حدودی امن است. وقتی از پروکسی استفاده می‌کنید؛ آدرس IP کامپیوتر شما مخفی می‌ماند و از همین طریق می‌توانید برخی محدودیت‌ها چه در شبکه داخلی و چه در کل اینترنت را دور بزنید.
مثلا، ممکن است یک سایت برای کاربران ایرانی تحریم و فیلتر شده باشد. با استفاده از پروکسی می‌توانید به این سایت دسترسی پیدا کنید؛ چون ابتدا اطلاعات و آدرس IP اینترنت شما برای یک سرور پروکسی ارسال شده و این سرور با تغییر آدرس IP شما، اطلاعات را برای سرور وب‌سایت مورد نظر می‌فرستد و دیگر مشخص نیست که یک کاربر در ایران درخواست بازدید از این وب‌سایت را داشته است.
پروکسی سرور را می‌توان به یک دروازه و واسط میان کامپیوتر شما و وب‌سایت یا سرویس اینترنتی قلم‌داد کرد. شما به طور مستقیم به سرور وب‌سایت مقصد وصل نمی‌شوید و از یک سرور پروکسی واسط برای مخفی ماندن و دور زدن محدودیت‌های جغرافیایی استفاده می‌کنید.
پروکسی بیشتر برای بازدید از وب‌سایت‌ها و روی پروتکل‌های HTTP و HTTPS استفاده می‌شود و نسبت به VPN محدودتر است.
تفاوت فیلترشکن با VPN چیست؟
حالا که تعریف مشخص و واضحی از فیلترشکن و VPN در ذهن ما درست شد؛ وقتش رسیده درباره فرق فیلترشکن با VPN صحبت کنیم.
همان‌طور که اشاره شد؛ فیلترشکن یک مفهوم عمومی و کلی برای وی‌پی‌ان و پروکسی است. در واقع، وی‌پی‌ان و پروکسی گونه‌ای فیلترشکن هستند. فیلترشکن می‌تواند یک نوع VPN یا یک سرور پروکسی باشد.
اگر شما فقط می‌خواهید یک وب‌سایت فیلتر شده را باز کرده و استفاده کنید؛ یک فیلترشکن از نوع پروکسی برای شما کفایت می‌کند و نیازی به رمزنگاری کل اطلاعات ارسالی از کامپیوتر خود روی اینترنت ندارید. اما اگر می‌خواهید انواع وب‌سایت‌ها، سرویس‌های اینترنتی، پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی روی گوشی موبایل یا دسکتاپ را به صورت امن و مخفی باز کنید و از هرگونه تهدید و حمله فضای مجازی در امان باشید؛ نیاز به یک فیلترشکن از نوع وی‌پی‌ان دارید.
همه فیلترشکن‌ها می‌توانند آدرس IP کامپیوتر شما را مخفی کنند ولی لزوما نمی‌توانند اطلاعات شما را رمزنگاری کند. فیلترشکن‌ها می‌توانند رایگان یا پولی باشند. معمولا اگر از نوع VPN بوده و شامل چندین پروتکل وی‌پی‌ان شوند؛ پولی و قابل اعتمادتر هستند ولی اگر فقط به یک یا چند سرور پروکسی وصل شوند؛ رایگان بوده و کمتر مورد اعتماد خواهند بود.
تفاوت VPN با پروکسی چیست؟
اگر زرنگ بوده باشید؛ حالا دقیقا تفاوت‌ها و مزایا و معایب VPN و Proxy را متوجه شدید.
در وی‌پی‌ان، همه اطلاعات خروجی از کامپیوتر یا گوشی موبایل شما رمزنگاری شده و در یک تونل امن و توسط سرور وی‌پی‌ان برای مقصد ارسال می‌شود. یعنی علاوه بر اینکه آدرس IP کامپیوتر شما مخفی می‌شود و موقعیت جغرافیایی شما پنهان می‌ماند؛ هیچ‌کسی نمی‌تواند به اطلاعات شما دسترسی پیدا کند یا آن‌ها دستکاری و به سرقت ببرد.
در پروکسی، فقط بخشی از اطلاعات خروجی کامپیوتر شما شامل درخواست بازدید یک وب‌سایت و سرویس اینترنتی روی وب برای سرور پروکسی ارسال و پس از تغییر آدرس برای وب سرور مقصد ارسال می‌شود. در این روش، اطلاعات شما رمزنگاری نمی‌شوند بلکه فقط آدرس IP آن‌ها تغییر پیدا می‌کند تا مخفی بمانید.
پروکسی‌ها ساده‌تر و استفاده از آن‌ها راحت‌تر است و معمولا روی مرورگرهای وب کار می‌کنند ولی وی‌پی‌ان‌ها راه‌کارهای کلی‌تر و جامع‌تری بوده و روی سیستم‌عامل، مودم و روتر و دستگاه‌های دیگر قابل نصب و پیکربندی هستند. بیشتر وی‌پی‌ان‌ها پولی و قابل اعتمادتر هستند ولی پروکسی‌ها رایگان و اگر از یک سرور پروکسی ناشناس استفاده کنند؛ امنیت پایینی دارند.
استفاده از پروکسی سرورها برای کاربران اینترنت معمولی آسان‌تر است. معمولا نیازی به دانلود و نصب برنامه جداگانه‌ای نیست و فقط باید آدرس پروکسی سرور را وارد مرورگر وب کرده یا تنظیماتی را تغییر دهید. برای استفاده از وی‌پی‌ان باید نرم‌افزار نصب کنید و تنظیمات و پیکربندی‌های بیشتری به شما می‌دهند. در وی‌پی‌ان می‌توانید کاملا مخفیانه از یک وب سایت یا شبکه اجتماعی بازدید کنید و حتی قابلیت سفارشی‌سازی سرورها و کلیدها و تنظیمات اتصالات را دارید.
پروکسی‌ها کندتر از وی‌پی‌ان‌ها هستند ولی منابع سخت‌افزاری زیادی از سیستم مصرف نمی‌کنند اما یکی از مشکلات وی‌پی‌ان‌ها، کند شدن کامپیوتر است؛ اگرچه معمولا سرعت اینترنت خوبی دارند.
مسئله دیگری که برای هر دو مدل فیلترشکن پروکسی و وی‌پی‌ان مطرح است؛ پهنای‌باند اینترنت است. در ایران که مصرف پهنای‌باند به داخلی و بین‌الملل تقسیم شده است؛ استفاده از پروکسی سرور و وی‌پی‌ان باعث می‌شود پهنای‌باند شما بین‌الملل محاسبه شود؛ حتی اگر از یک وب‌سایت یا سرویس اینترنت داخل کشور استفاده کنید.
۵ نکته مهم استفاده از فیلترشکن VPN و Proxy
۱- بررسی کنید برای چه کاری نیاز به فیلترشکن دارید؟ آیا باید همه اطلاعات شما رمزنگاری شوند یا فقط می‌خواهید در اینترنت مخفی بمانید و از یک وب‌سایت بازدید کنید؟ برای رمزنگاری همه اطلاعات خود و در امان ماندن از حملات اینترنتی و خرابکاری‌های هکرها یا شنود و سرقت اطلاعات حساس و مهم کاری و زندگی باید VPN انتخاب کنید ولی برای بازدید وب‌سایت‌هایی که بسته هستند؛ پروکسی مناسب است!
۲- بهتر است چه بخواهید VPN تهیه کنید یا پروکسی، نرم‌افزار مورد اعتماد و استفاده شده توسط هزاران کاربر را نصب و دانلود کنید و به راحتی به هر پروکسی رایگانی اعتماد نکنید. مثلا، اگر می‌خواهید یک پروکسی از گوگل‌پلی دانلود و روی گوشی اندروید خود نصب کنید؛ بروید و نظرات کاربران یا تعداد دانلود یا شرکت سازنده آن را بررسی کنید. وی‌پی‌ان و پروکسی ناامن و غیرقابل اعتماد خودش می‌تواند یک ابزار جاسوسی و بدافزار و باج‌افزار باشد.
۳- نرم‌افزارهای VPN که چندین پروتکل رمزنگاری اطلاعات مانند OpenVPN و PPTP و L2TP و مشابه این‌ها را به شما پیشنهاد می‌کنند و قابلیت سفارشی‌سازی و تنظیمات زیاد در برنامه دارند و غالبا پولی هستند؛ برای کسب‌وکارها و شرکت‌های بزرگ و سازمانی مناسب بوده و یک کلید طلایی برای حفاظت از اطلاعات در فضای آنلاین محسوب می‌شوند.
۴- سعی کنید اطلاعات عمومی و مهارت‌های کامپیوتری خود در استفاده از نرم‌افزارهای مختلف از جمله فیلترشکن‌ها و VPN و پروکسی را افزایش دهید و هر روز از این نرم‌افزارها بهتر و مفیدتر استفاده کنید.
۵- روی کامپیوتر، لپ‌تاپ یا گوشی موبایلی که نیازی به رمزنگاری اطلاعات و مخفی ماندن در اینترنت یا بازدید از یک وب‌سایت فیلتر شده برای کاربران ایرانی، ندارد؛ بی‌خود فیلترشکن نصب نکنید. فیلترشکن‌ها باعث کندی دستگاه شده و هزینه اینترنت شما را افزایش می‌دهند؛ ضمن این سرعت اینترنت شما را هم کندتر خواهند کرد؛ بدون اینکه متوجه باشید.
فروشگاه اینترنتی های بای | HiBUY